GRA MIEJSKA „Śladem bohaterów #Cieszyn1918” – podsumowanie

W piątek 26 X 2018 roku Cieszyn i jego mieszkańcy zatrzymali się w biegu dnia codziennego, przeniesieni do odległych zdarzeń, jakie rozegrały się w mieście nad Olzą blisko przed wiekiem. Wszystko za sprawą gry miejskiej „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”, która, w stulecie doniosłych wydarzeń z przełomu października i listopada 1918 roku, przypomniała Cieszyniakom chwalebne epizody ich lokalnej historii, będące ich wkładem w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Jakie?

 

W nocy z 31 października na 1 listopada dzięki odwadze i determinacji niewielkiej grupy polskich patriotów w miejscowym garnizonie dokonano przewrotu wojskowego, opanowując kluczowe punkty miasta i oddając pełnie władzy cywilnej utworzonej przed kilkunastu dniami Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. De facto równało się to z włączeniem stolicy Śląska Cieszyńskiego do odradzającego się państwa polskiego. Wydarzenia te poprzedziła seria nie mniej ważnych zdarzeń na czele z wielkim wiecem ludności polskiej, na którym w obliczu 40 tys. cieszyńskich Polaków Rada (RNKC) przedstawiła i przyjęła rezolucję proklamującą przynależność Śląska Cieszyńskiego do „wolnej, niepodległej, zjednoczonej Polski"; przysięgą miejscowych wójtów oraz zorganizowaniem ochotniczych straży obywatelskich, które następnie zmieniły się w milicje, wspierające budowanie nowej – polskiej władzy w regionie.


Wydarzenia sprzed wieku, a więc spisek Ślązaków cieszyńskich przeciw Austrii oraz jego przyczyny – radykalizowanie się poglądów elit i nastrojów szerokich mas miejscowego społeczeństwa było tematem gry miejskiej zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie oraz Macierz Ziemi Cieszyńskiej. Gra, chociaż skupiała się na ostatnich dniach października 1918 roku, wśród swoich założeń miała przypomnieć fakt, iż polskość nie zbudziła się na Śląsku w 1918 roku, ale budowana była małymi krokami, przez dziesiątki, często anonimowych dziś bohaterów, w warunkach, które były częstokroć o wiele trudniejsze niż w centralnej Polsce.

 



Jarosław Jot Drużycki jako Karol Kiebel-Kobarski - gra miejska „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”

Tym razem gra skierowana była do grup młodzieży, tworzących reprezentacje poszczególnych cieszyńskich szkół średnich, a jej celem było kształtowanie wśród młodego pokolenia Cieszyniaków pamięci o lokalnych bohaterach oraz postaw nowoczesnego patriotyzmu.

 

Właściwy dla ducha epoki klimat zapewniały grze takie elementy jak: mapy Cieszyna z 1909 roku, jakimi posługiwali się uczestnicy, którzy musieli odnaleźć m.in. takie ulice jak: Muntzgasse, Kronprinzessin Stephaniestraße, Bobreckergasse itd., wszystko po to by dotrzeć do kolejnych postaci historycznych, w które za sprawą strojów i rekwizytów z epoki, wcielali się wolontariusze, wiernie odtwarzający role postaci historycznych (m.in. na podstawie zapisków pamiętnikarskich itp.) zaangażowanych w przewrót wojskowy i polityczny.  

 

Wśród postaci, które na swojej drodze spotkali uczestnicy gry byli: Bernard Adamecki (wówczas jeszcze student – w tej roli Wojciech Święs); drukarz i twórca samoobrony/bojówki polskiej Karol Kiebel-Kobarski (Jarosław Jot Drużycki); oficer Legionów, nauczyciel, a później sekretarz RNKC i zwierzchnik straży obywatelskich – Feliks Hajduk (Stefan Król); jeden z kierowników Kasy Oszczędności i Zaliczek oraz szef tajnej placówki Ligi Narodowej – Ignacy Domagalski (Bronisław Brudny); inicjatorka powstania Rady Narodowej, „wielka buntowniczka” – Zofia Kirkor-Kiedroniowa (Agata Majewska); twórca planu zamachu wojskowego w cieszyńskim garnizonie – Ludwik Skrzypek (Szymon Pilch); członkowie Rady Narodowej – frakcji katolickiej Maria Sojkowa (Marta Kawulok) oraz socjalistycznej w osobie Tadeusza Regera (Władysław Żagan); kluczowi członkowie wojskowego sprzysiężenia – Franciszek Barteczek (Stanisław Białecki); Jerzy Szczurek (Krzysztof Fober) oraz Gustaw Morcinek (Sebastian Kukuczka) i Klemens Matusiak (Wojciech Grajewski), oczekujący niecierpliwie na zebraniu oficerskim w Domu Narodowym informacji o możliwości rozpoczęciu przewrotu.

 

Gra łączyła elementy edukacyjne i przygodowe. Jej uczestnicy wcielając się w członków tajnego sprzysiężenia młodzieży, kosztującej na co dzień smaku rywalizacji polsko-niemieckiej, w sporach i starciach ulicznych, jako ochotnicy zaangażują się w konspirację i przygotowania do przewrotu wojskowego. W czasie gry czekają ich m.in.  zadania sprawnościowe, ale również takie, które wymagają wiedzy ogólnej oraz  regionalnej, dotyczących świata sprzed wieku.

Odwiedzając owych dwanaście postaci i współpracując z nimi, wykonując polecone zadania, a także wykazując się własną wiedzą i umiejętnościami praktycznymi, uczestnicy mogli zakosztować smaku wydarzeń z pocz. XX wieku i atmosferę epoki, poznając z bliska wydarzenia poprzedzające przewrót wojskowy w Cieszynie i wyzwolenie Śląska Cieszyńskiego spod rządów habsburskich.

 

Gra była bardzo wymagająca. Jej ukończenie wymagało niemal trzech godzin zaangażowania.

Zarówno starty grup, jak i finał gry odbywał się w Domu Narodowym, dawnym Domu Polskim, będącym oazą polskości w zasadniczo niemieckojęzycznym wówczas Cieszynie.

 

Tamże, tuż po 16.30 podsumowano wyniki zmagań, wręczając zwycięzcom atrakcyjne nagrody w postaci, m.in. odzieży patriotycznej, cennych publikacji historycznych i pamiątkowych medali, o łącznej wartości przekraczającej tysiąc złotych (dziękujemy przy tej okazji wszystkim sponorom, a szczególnie Starostwu Powiatowemu w Cieszynie i Bankowi Spółdzielczemu w Cieszynie!).

 

Udział wzięło dziewięć drużyn reprezentujących sześć cieszyńskich szkół średnich, łącznie przeszło czterdziestu uczestników. Wszyscy oni otrzymali upominki, a trzem najlepszym zespołom wręczono nagrody główne. Z najlepszym wynikiem ukończyły drużyny:


[I miejsce ex aequo] - I reprezentacja LO im. Antoniego Osuchowskiego,
 w składzie: Antoni Olszar, Sara Trzeciak, Joanna Gruba, Sara Gajewska, Aleksandra Czaja;

 

[I miejsce ex aequo]- Zespół „Piłsudski” z ZSEG im. Macierzy Szkolnej w Cieszynie (Wiktoria Skotnicka,  Szymon Rogala, Klaudia Kwaśniak, Anna Kukuczka, Gabriela Miodek)

[III miejsce]- drużyna „Surferek” ze Szkoły Organizacji i Zarządzania w Cieszynie, Justyna Janik, Kinga Banot, Julia Gucwa, Natalia Romejko, Klaudia Lubaszewska.

 

Zwycięzcom serdecznie gratulujemy!



Wyniki zmagań – PUNKTACJA  – „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”

Nr zespołu

Nazwa / Szkoła

Liczba punktów

1.

„Osuch 1” – I LO

52

2.

„Drużyna Kopera” – II LO

39

3.

„Groty” – ZSB

39

4.

„Osuch 2” – I LO

49

5.

„Langerowcy” – ZST

47

6.

„Dream Team” – ZSB

48

7.

„Drużyna Piłsudski” – ZSEG

52

8.

„Surferki” – SOIZ

50,5

9.

„Ekonomiści z klasą” – ZSEG

40

 



Obrady „jury” gry
Mamy nadzieję, iż przygotowana przez Odział PTH i Macierz gra była wartościowym elementem obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, godnie upamiętniając powstanie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego oraz przewrót wojskowy dokonany przez grupę polskich oficerów, za sprawą których Śląsk Cieszyński, po blisko 600-letniej rozłące, zjednoczył się z odradzającym się państwem polskim.

 

W zgodnej opinii wielu uczestników i organizatorów gra „Śladem bohaterów #Cieszyn1918” zrealizowana została z sukcesem, łącząc elementy zabawy, rywalizacji i edukacji, a przede wszystkim promując pamięć o bohaterach historii naszego regionu. Pozostaje mieć nadzieję, że podobne inicjatywy będą kontynuowane, nawiązując do zrealizowanych z inicjatywy W. Grajewskiego gier z serii "Śladem bohaterów” (dotychczas odbyły się w Cieszynie ich cztery edycje: 1/ 1939-1945  2/ 1863 3/ 1914 4/ 1918; realizowane przez Książnicę Cieszyńską, a następnie Macierz; obecnie wespół z PTH O. Cieszyn).

 

Przy tej okazji pragniemy także złożyć serdeczne podziękowania pozostałym uczestnikom, jak i wolontariuszom oraz partnerom i sponsorom gry miejskiej „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”.

W realizację gry zaangażowało się szereg instytucji, które m.in. udostępniły swoje podwoje na potrzeby gry, były wśród nich: Bank Spółdzielczy w Cieszynie, Cieszyński Ośrodek Kultury "Dom Narodowy", 3 Bros Hostel, Książnica Cieszyńska, Muzeum Drukarstwa, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka Filia w Cieszynie, Zamek Cieszyn oraz placówki szkolne: II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie i Zespół Szkół im. Władysława Szybińskiego w Cieszynie i Pan Jerzy Wałga.

 

Wsparcie sponsorskie otrzymano od: Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Starostwa Powiatowego w Cieszynie, Książnicy Cieszyńskiej, Urzędu Miasta Cieszyna i sklepu ultrapatriot.pl. Ponadto organizatorzy otrzymali życzliwe wsparcie od Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie i wielu osób prywatnych, m.in.: Krzysztofa Fobera oraz Krzysztofa Neściora

Dziękujemy także Szymonowi Pilch, którego firma eventowa koordynowała przygotowania gry i wsparła jej przebieg doświadczeniem aktorskim, tworząc m.in. wspaniałą (w opinii uczestników gry) kreację Zofii Kirkor-Kiedroniowej, graną przez uzdolnioną aktorkę młodego pokolenia - Agatę Majewską.

 

Gra zrealizowana została jako element cyklu akcji edukacyjnych Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie, pt. „W poszukiwaniu korzeni. Ślązaków cieszyńskich drogi do Polski”, realizowanego dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

 

Relacje prasowe:

https://wiadomosci.ox.pl/lekcja-historii-w-terenie,54359
http://zwrot.cz/2018/10/gra-miejska-sladem-bohaterow-cieszyn1918/
https://www.cieszy.pl/100-lat-temu-w-cieszynie-narodzila-sie-polska/?wpisy_post_submission=success
http://gazetacodzienna.pl/artykul/wydarzenia/gra-miejska-sladem-bohaterow-cieszyn1918

 

 Fotorelacja Beaty Tyrny (zdjęcia pochodzą częściowo z archiwum Ox.pl):

 

I. Wprowadzenie „Dom Narodowy” (Rynek, Demelplatz 12)







 

II. U studenta Bernarda Adameckiego (Wojciech Święs)

Nowy budynek biblioteki Szersznika (ulica Mennicza 42, tj. Muntzgasse 42)





Z mapą, szukając drukarni polskiej Mitręgi...


Człowiek legenda – drukarz, twórca samoobrony/bojówki polskiej w Cieszynie 

– Karol Kiebel-Kobarski (Jarosław Jot Drużycki)





III. U drukarza i twórcy samoobrony/bojówki polskiej Karola Kiebel-Kobarskiego (Jarosław Jot Drużycki). Drukarnia, Kronprinzessin Stephaniestraße (Muzeum Drukarstwa, ul. Arcyksiężnej Stefanii) 50










Z kolejnymi instrukcjami...





IV. U oficera Legionów Polskich, nauczyciela, a później sekretarza RNKC i zwierzchnika straży obywatelskich – Feliksa Hajduka (Stefan Król). C. K. Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego,  Kaiserin Elisabethstraße/ul. Arcyksiężnej Elżbiety 14 (Dom Macierzy, ul. Stalmacha).





V. U jednego z kierowników Kasy Oszczędności i Zaliczek w Cieszynie oraz szefa tajnej placówki Ligi Narodowej – Ignacego Domagalskiego. 

Kasa Oszczędności i Zaliczek w Cieszynie, Stiftgasse 4 (Bank Spółdzielczy, ul. Kraszewskiego).





VI. U inicjatorki powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, „wielkiej buntowniczki” – Zofii Kirkor-Kiedroniowej (Agata Majewska). Redakcja „Dziennika Cieszyńskiego”, róg Tempelgasse i Deutschegasse 14 (3 Bros Hostel, róg Menniczej nr 14 i ul. Bożniczej)





VII. U twórcy planu zamachu wojskowego w cieszyńskim garnizonie – por. Ludwika Skrzypka (Szymon Pilch). Pracownia rusznikarza Alter Markt/Stary Targ 2 (Warsztat Jerzego Wałgi)








 

W drodze do Rady Narodowej na Górę Zamkową w Cieszynie





VIII. U członków Rady Narodowej: frakcji katolickiej  – Maria Sojkowa (Marta Kawulok) oraz socjalistycznej  – Tadeusz Reger (Władysław Żagan). Siedziba Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego na Zamku Habsburskim (Informacja Turystyczna, Zamek Cieszyn)


U bram koszar 31 pułku obrony krajowej


IX. Z misją w koszarach: U por. Franciszka Barteczki (Stanisław Białecki) – wtajemniczenie i podstawy przysposobienia wojskowego











X. Z misją w koszarach: U por. Jerzego Szczurka (Krzysztof Fober)  – Strzelnica, podstawy obsługi broni palnej. 








W drodze do Komendy Placu



XI. Kpr. Gustaw Morcinek – łączność Komendy Placu garnizonu w Cieszynie, ul. Kronprinz Rudolfsplatz/Placu Rudolfa 7b (Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika, plac Wolności).





XII. Na spotkaniu z por. Klemensem Matusiakiem, dowodzącym przewrotem wojskowym 

– Dom Narodowy, Demelplatz/Rynek (COK „Dom Narodowy”)





Finał:



Wręczanie medali pamiątkowych i nagród









fot. Indi, Ox.pl

Zwycięskie drużyny





Pamiątkowe zdjęcie przed Domem Narodowym






Komentarze