Przodkowie z Cieszyna – rozbudowa bazy genealogicznej – informacja o zrealizowanym projekcie

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie w 2019 roku realizowało zadanie publiczne Przodkowie z Cieszyna – rozbudowa bazy genealogicznej.

Zadanie polegało na opracowaniu i wprowadzeniu do serwisu genealogicznego "Przodkowie z Cieszyna" krótkich genealogicznych biogramów osób mieszkających na terenie Śląska Cieszyńskiego. W wyniku projektu baza wzbogaciła się o 520 takich biogramów, z czego 400 zostało sfinansowanych ze środków Starostwa Powiatowego w Cieszynie, a pozostałe 120 w ramach wkładu własnego. Pełna lista jest dostępna pod tym adresem internetowym.

Przy tej okazji warto przypomnieć, że genealogia to obecnie najpopularniejszy przejaw zainteresowania przeszłością, z kolei serwis "Przodkowie z Cieszyna", istniejący od 2012 roku, jest największym tego typu przedsięwzięciem poświęconym poszukiwaniom genealogicznym na Śląsku Cieszyńskim.

Przodkowie z terenu gminy Skoczów - informacja o zrealizowanym projekcie

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie od 19 marca do 31 października 2019 roku realizowało zadanie publiczne Przodkowie z terenu gminy Skoczów - rozbudowa serwisu genealogicznego "Przodkowie z Cieszyna" o osoby mieszkające na terenie gminy Skoczów.

Zadanie polegało na opracowaniu i wprowadzeniu do serwisu genealogicznego "Przodkowie z Cieszyna" krótkich genealogicznych biogramów osób mieszkających na terenie dzisiejszej gminy Skoczów. W wyniku projektu baza wzbogaciła się o 280 takich biogramów, z czego 200 zostało sfinansowanych ze środków gminy Skoczów, a pozostałe 80 w ramach wkładu własnego. Pełna lista jest dostępna pod tym adresem internetowym.

Przy tej okazji warto przypomnieć, że genealogia to obecnie najpopularniejszy przejaw zainteresowania przeszłością, z kolei serwis "Przodkowie z Cieszyna", istniejący od 2012 roku, jest największym tego typu przedsięwzięciem poświęconym poszukiwaniom genealogicznym na Śląsku Cieszyńskim.

Kolejna książka o historii protestantyzmu. "Dziedzictwo górnośląskiej reformacji"

Obchodzona przed dwoma laty rocznica 500-lecia wystąpienia Marcina Lutra zaowocowała licznymi publikacjami. Bez wątpienia jedną z ważniejszych z naszej perspektywy jest Dziedzictwo górnośląskiej reformacji zredagowane przez prof. Joachima Bachlkego, dr. hab. Wacława Gojniczka (należącego do cieszyńskiego oddziału PTH) i prof. Ryszarda Kaczmarka.

Książka ukazała się w 2018 roku, promocję miała w kwietniu 2019 roku, jednak - ze względu na fakt, że w świecie akademickim "czas płynie wolniej" - zdecydowanie można uważać ją za wydawniczą nowość.

Praca obfituje w teksty poświęcone dziejom dawnego Księstwa Cieszyńskiego. Spośród członków cieszyńskiego odziału PTH swoje artykuły zamieścili tam:
* prof. Janusz Spyra (pierwszy tekst: Sytuacja Kościoła w księstwie cieszyńskim przed wystąpieniem Marcina Lutra; drugi: Ewangelicy na Śląsku Austriackim. Główne linie rozwojowe)
*dr Jerzy Polak (Wolni panowie pszczyńscy wobec protestantyzmu od XVI do XVIII wieku)
*mgr Stefan Król (Kościół ewangelicko-augsburski w województwie śląskim 1922-1939: organizacja i duchowieństwo)
*dr Józef Szymeczek (Między konfesją a narodowością. Protestanci na Zaolziu po 1918 roku)
*dr hab. Krzysztof Nowak (Protestanci na Górnym Śląsku w polityce władz komunistycznych po 1945 roku)
*dr Renata Czyż (Wiara - praca - rodzina. Obraz Marcina Lutra w polskiej ewangelickiej literaturze religijnej na Śląsku Cieszyńskim (do 1918 roku))
*dr hab. Wacław Gojniczek (Szkolnictwo a przemiany wyznaniowe w księstwie cieszyńskim w XVI i XVII wieku).

To oczywiście nie wszystkie teksty dotyczące naszego regionu. Aby nie przepisywać spisu treści, dodajmy tylko, że artykuł Radima Ježa Reformacja książęca w księstwie cieszyńskim w XVI wieku. Kilka refleksji o przemianach wyznaniowych rozwoju religii w okresie konfesjonalizacji jest dostępny on-line w serwisie academia.edu.

Ze spisem treści można zapoznać się pod tym adresem.

Zachęcamy do lektury!

Nowa monografia o nauczycielach na Śląsku Austriackim

Nakładem Wydawnictwa Adam Marszałek ukazała się monografia Nauczyciele oraz ich stowarzyszenia na tle dyskursu społecznego w modernizującej się Europie autorstwa dr Marzeny Bogus i prof. Janusza Spyra, członków cieszyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Monografia jest zwieńczeniem projektu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Jak można przeczytać w opisie książki: Autorzy postanowili przyjrzeć się działalności organizacji nauczycielskich w XIX w., w okresie, kiedy normą w państwach konstytucyjnych stawały się skupiające obywateli stowarzyszenia, w tym te reprezentujące nauczycieli szkół elementarnych. Postawili sobie za cel naszkicowanie głównych linii ich rozwoju i działalności w krajach Europy Środkowej, które w XIX w.w większości wchodziły w skład wielonarodowej monarchii Habsburgów. Dla prześledzenia ewolucji i stałego progresu działalności towarzystw nauczycielskich jako podstawowy obszar badawczy wybrano terytorium Śląska Austriackiego.

Książkę można nabyć w księgarni internetowej wydawcy.

Śp. Mariusz Makowski (1958-2019)

Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci śp. Mariusza Makowskiego, wybitnego historyka i działacza społecznego, pracownika Muzeum Śląska Cieszyńskiego i zamku w Grodźcu, honorowego prezesa Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, a w przeszłości także m.in. wykładowcy cieszyńskiej filii Uniwersytetu Śląskiego, radnego Miasta Cieszyna oraz prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Cieszynie.

Śp. Mariusz Makowski (1958-2019)

 

Śp. Mariusz Makowski urodził się w Katowicach. W 1981 roku ukończył cieszyńską filię Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od 1980 roku był pracownikiem Muzeum Śląska Cieszyńskiego, gdzie sprawował funkcję kierownika Działu Fotografii z tytułem kustosza. W latach 1984-1988 oraz 1990-1994 był radnym Miasta Cieszyna, a od 1997 do 2010 roku - prezesem Zarządu Głównego Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Był pomysłodawcą wielu inicjatyw społecznych, m.in. cieszącego się wielkim zainteresowaniem spaceru szlakiem cieszyńskich magnolii. Jego dorobek naukowy i popularyzatorski obejmuje z jednej strony pozycje typowo naukowe (miał opinię świetnego warsztatowca), z drugiej zaś - wielką liczbę opracowań popularyzatorskich, m.in. serię efektownych albumów, spośród których ostatni - "Czechosłowacka i polska architektura na Śląsku Cieszyńskim w dwudziestoleciu międzywojennym" ukazał się ledwie kilka tygodni temu. Oprócz tego był autorem niezliczonych wystaw muzealnych oraz częstym gościem prelekcji organizowanych przez lokalne instytucje. Miał przy tym niezwykły dar opowiadania ze swadą i humorem - najczęściej jego wykłady zapełniały sale do ostatniego miejsca. Powszechnie był uznawany za autorytet w dziedzinie regionalnej historii. Zmarł w Cieszynie 26 lutego 2019 roku. Łączymy się w żalu z rodziną i przyjaciółmi śp. Zmarłego. Spoczywaj w pokoju Przyjacielu!

Zarząd i członkowie Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Cieszynie.

Akcje edukacyjne oddziału w ramach projektu „W poszukiwaniu korzeni...”

W ostatnich miesiącach członkowie PTH Cieszyn – Stefan Król, Wojciech Kiełkowski, Wojciech Święs, Michael Morys-Twarowski oraz Wojciech Grajewski, aktywnie uczestniczyli w życiu lokalnych społeczności Śląska Cieszyńskiego, goszcząc w wielu miejscowościach z odczytami oraz warsztatami. Wszystko w ramach projektu „W poszukiwaniu korzeni. Ślązaków cieszyńskich drogi do Polski”, realizowanego dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”. 

Warsztaty żywych lekcji historii w formie dramy realizowane w Szkole Podstawowej w Górkach Wielkich

Wydarzenia w ramach cyklu akcji edukacyjnych PTH Cieszyn „W poszukiwaniu korzeni...” zainaugurowano 21 września, a skończono 10 grudnia 2018 roku. W ciągu niespełna trzech miesięcy zrealizowano w ramach projektu, aż  dwadzieścia jeden wykładów i warsztatów, dotyczących historii Śląska Cieszyńskiego i jego drogi do Polski. Wzięło w nich udział łącznie przeszło siedemset osób (!). W ramach cyklu odbyło się po siedem:

• autorskich wykładów dla dorosłych i dzieci oraz młodzieży (odpowiednio: 136 dorosłych oraz 174 nieletnich odbiorców). Realizowali je: Stefan Król, Wojciech Kiełkowski, Wojciech Święs, Michael Morys-Twarowski oraz Wojciech Grajewski; 
• warsztatów genealogiczno-archiwalnych, pokazujących warsztat pracy historyka regionalisty (dla 169 uczniów), których realizacji podjął się Wojciech Grajewski; 
• oraz warsztatów żywych lekcji historii w formie dramy, angażujących młode pokolenie w odtwarzanie i przeżywanie historii z przełomu XIX i XX wieku (łącznie 178 uczestników), przeprowadzonych przez Wojciecha Grajewskiego.

GRA MIEJSKA „Śladem bohaterów #Cieszyn1918” – podsumowanie

W piątek 26 X 2018 roku Cieszyn i jego mieszkańcy zatrzymali się w biegu dnia codziennego, przeniesieni do odległych zdarzeń, jakie rozegrały się w mieście nad Olzą blisko przed wiekiem. Wszystko za sprawą gry miejskiej „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”, która, w stulecie doniosłych wydarzeń z przełomu października i listopada 1918 roku, przypomniała Cieszyniakom chwalebne epizody ich lokalnej historii, będące ich wkładem w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Jakie?

W nocy z 31 października na 1 listopada dzięki odwadze i determinacji niewielkiej grupy polskich patriotów w miejscowym garnizonie dokonano przewrotu wojskowego, opanowując kluczowe punkty miasta i oddając pełnie władzy cywilnej utworzonej przed kilkunastu dniami Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. De facto równało się to z włączeniem stolicy Śląska Cieszyńskiego do odradzającego się państwa polskiego. Wydarzenia te poprzedziła seria nie mniej ważnych zdarzeń na czele z wielkim wiecem ludności polskiej, na którym w obliczu 40 tys. cieszyńskich Polaków Rada (RNKC) przedstawiła i przyjęła rezolucję proklamującą przynależność Śląska Cieszyńskiego do „wolnej, niepodległej, zjednoczonej Polski"; przysięgą miejscowych wójtów oraz zorganizowaniem ochotniczych straży obywatelskich, które następnie zmieniły się w milicje, wspierające budowanie nowej – polskiej władzy w regionie.

Wydarzenia sprzed wieku, a więc spisek Ślązaków cieszyńskich przeciw Austrii oraz jego przyczyny – radykalizowanie się poglądów elit i nastrojów szerokich mas miejscowego społeczeństwa było tematem gry miejskiej zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie oraz Macierz Ziemi Cieszyńskiej. Gra, chociaż skupiała się na ostatnich dniach października 1918 roku, wśród swoich założeń miała przypomnieć fakt, iż polskość nie zbudziła się na Śląsku w 1918 roku, ale budowana była małymi krokami, przez dziesiątki, często anonimowych dziś bohaterów, w warunkach, które były częstokroć o wiele trudniejsze niż w centralnej Polsce.

Jarosław Jot Drużycki jako Karol Kiebel-Kobarski - gra miejska „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”