W związku z przypadającymi na rok
2020 rocznicami 100-lecia ukształtowania się południowych i wschodnich granic
Polski (tj. rocznice podziału Śląska Cieszyńskiego i przyłączenia jego
wschodniej części do Polski; a także zakończenia walk o granice wschodnią
odrodzonej Rzeczypospolitej) Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w
Cieszynie stworzyło koncepcje nowatorskich historycznych programów edukacyjnych,
pod nazwą: Generacja pamięci. Do ich realizacji zaproszono Fundację Volens, jako lidera projektu. Programy
te łączy budowania świadomości historycznej wśród społeczności regionu, m.in.
poprzez do zaszczepienie wśród młodzieży przywiązania do dziedzictwa Małej i
Dużej Ojczyzny. Tytuł serii jest swoistą
grą słów, zwracającą uwagę na następujące aspekty znaczeniowe: Słowo generacja
z łacińskiego: generatio - rodzenie,
tworzenie, w języku polskim kojarzy się głównie z terminem „pokolenie”. Ideą
projektu jest więc by budować pamięć o cieszyńskich korzeniach niepodległości
pośród młodej generacji poprzez działanie twórcze.
Drugi z projektów, pt.: Generacja pamięci. Śląski zew na ratunek
Rzeczypospolitej zakłada
przypomnienie losów przedstawicieli społeczności polskiej na "kresach
zachodnich", tj. Śląsku Cieszyńskim w latach: 1919-1920. Wówczas
to wielu cieszyńskich Ślązaków, pomimo, iż sami nie mogli być pewni czy ich
Mała Ojczyzna zostanie przyłączona (po ponad 600 latach!) do Macierzy (trwał
bowiem tragiczny konflikt o te ziemie z Czechami) – najczęściej jako
ochotnicy - ruszali na front wschodni, by bronić zagrożonej Rzeczypospolitej.
Inicjatywy ma uświadamiać mieszkańcom regionu (szczególnie młodzieży) kim byli
śląscy patrioci, którzy jako ochotnicy brali udział w wydarzeniach wojny
polsko-bolszewickiej oraz walk z Ukraińcami (m.in. o Lwów).
Cykl Śląski
zew na ratunek Rzeczypospolitej jest niejako kontynuacją i
uzupełnieniem pierwszego z projektów edukacyjnych. Dziś niemal nikt w Polsce,
ani w regionie nie pamięta o heroizmie cieszyńskich Ślązaków, którzy w liczbie
przynajmniej kilkuset ochotników (łącznie było to przeszło tysiąc wojskowych
związanych z regionem), walczyli w latach 1919 i 1920 w obronie polskich
granic wschodnich i zagrożonej przez najazd bolszewicki unicestwieniem
Ojczyzny. Ich heroizm polegał m.in. na tym, iż równolegle toczyła się niezwykle
zacięta walka na ziemiach ich małej Ojczyzny - Śląska Cieszyńskiego, po tym gdy
został on najechany w styczniu 1919 roku przez wojska Czechosłowackie. O
tym, iż zaangażowanie Ślązaków w obronę zagrożonej Polski było znaczne świadczy
ilość Orderów Virtuti Militari, które otrzymali (najwyższego polskiego
odznaczenia wojskowego).
Przypomnijmy, iż status ich
regionu nie był usankcjonowany prawnie, w związku z trwającym w latach
1918-1920 konfliktem z zaborczym państwem czeskim. Co więcej, znaczna część Śląska
Cieszyńskiego była okupowana w latach 1919-1920 przez wojska czeskie (później
także siły Ententy). W związku z czym młodzież z tego terenu nie mogła być
powoływana do Wojska Polskiego „z poboru”. Przez większość tego okresu wszelki
zaciąg miał więc charakter ochotniczy. Dramatyzm sytuacji potęgował fakt, że, by
bronić Polski na wschodzie, należało opuścić Śląsk Cieszyński, podczas gdy konflikt
polsko-czechosłowacki w latach 1919-1920 miał charakter niezwykle burzliwy i w
czasie intensywnej walki plebiscytowej (agitacja, starcia organizacji paramilitarnych
itd.), w której każdy polski działacz był na wagę złota. W związku, z czym podjęcie
decyzji o opuszczeniu rodzinnego domu i udania się na wojnę na wschód wymagało hartu
ducha i poświęcenia.
W obliczu pojawiających się współcześnie
dyskusji na temat tożsamości i przynależności narodowej Ślązaków, powyższe
świadectwo może być ważnym elementem świadczącym o sympatiach znacznej części mieszkańców
Śląska Cieszyńskiego.
Kluczowym elementem idei projektu
jest konkurs edukacyjny, pt. Generacja
pamięci. Śląski zew na ratunek Rzeczypospolitej, przeznaczony
dla młodzieży szkolnej, którego realizacja jest celem niniejszego zadania.
Ideą konkursu edukacyjnego jest
zachęcenie samej młodzieży do promowania treści historycznych, poprzez
tworzenie autorskich treści on-line, w postaci haseł biograficznych gotowych do
opublikowania w Wikipedii, najpopularniejszej elektronicznej encyklopedii.
Projekt zakłada zainspirowanie
młodzieży historią, po to, by pasją do przeszłości mogła zarażać innych – w bliskim
otoczeniu (swoich rówieśników i środowisko rodzinne) oraz na skalę masową za
pośrednictwem np. mediów elektronicznych.
Inicjatywa zakłada wykorzystanie
kreatywności oraz talentów młodego pokolenia, w tym łatwości do poruszania się
w świecie nowych technologii, by promować wartościowe treści. Projekt ma
popularyzować w lokalnym (i ponadregionalnym) środowisku pamięć o historii
Polaków na "kresach zachodnich", tj. Śląsku Cieszyńskim oraz ich
udziału w wojnach na wschodzie w latach 1919-1920 r.; ze szczególnym uwzględnieniem
wojny polsko-bolszewickiej.
Konkurs łączy idee budowania szacunku do dziedzictwa historycznego (poprzez
wizjonerskie spojrzenia na przeszłość Małej Ojczyzny i dzieła jej bohaterów) z promowaniem
wątków lokalnej historii za pomocą atrakcyjnych środków wyrazu i przy wykorzystaniu
nowoczesnych technologii.
Do konkursu zostaną zaproszeni przede wszystkim uczniowie uczęszczający do szkół na terenie Cieszyna i powiatu cieszyńskiego, a także podopieczni placówek z polskim językiem nauczania Republice Czeskiej (w tym w Czeskim Cieszynie). Jego uczestnicy będą pracować w zespołach, pod opieką nauczycieli.
Wsparcie
dla programu edukacyjnego dotychczas zaoferował, m.in. Kongres Polaków w
Republice Czeskiej, Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie i II
Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie.
Projekt Generacja pamięci. Śląski zew na ratunek Rzeczypospolitej uzyskał dofinansowanie ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”.
Brak komentarzy:
Publikowanie komentarza